Interview met Martine van Os: 'Ik heb zin om te gaan acteren'

Sinds 3 april van dit jaar is Martine van Os officieel pensioengerechtigd. Ze vindt het een’ rare, geforceerde lijn’, maar verheugt zich tegelijkertijd op een andere invulling van haar, soms wel erg drukke, bestaan. ‘Ik ben erg geneigd te blijven zitten, maar ik vind het óók spannend om uit te vinden wat er allemaal nog meer mogelijk is.’

Misschien – nee, eigenlijk is het wel zeker, maar daar kan nog niets over gezegd worden – gaat ze straks weer acteren. Dat is haar grootste passie, al zo lang als ze het zich kan herinneren.

‘Ik was een jaar of vijf, zes. We zaten met vrienden van mijn ouders in ons Groningse landarbeidershuisje. Er werd muziek gedraaid en ik wilde héél graag dansen maar ik zat op de bank, ingeklemd tussen al die grote mensen, en het lukte niet om me los te wurmen. Dát gevoel: een drang van binnen, een intrinsieke behoefte om me uit te drukken, te bewegen, te acteren. Het is een psychologisch verhaal dat ik zelf in elkaar heb gedraaid, maar ik denk dat die uitingsdrang zo sterk was omdat mijn vader bij alles wat ik wilde ondernemen zei dat ik me maar beter gedeisd kon houden. En dat hij daarmee zijn eigen onzekerheid op mij projecteerde.’

Joop van Os, in 1995 op 70-jarige leeftijd overleden, was jarenlang hoofd Actuele Programma’s bij de NOS. ‘Geweldige vader, maar een ingewikkelde man, licht ontvlambaar en daardoor ook nogal onberekenbaar. Door zijn werk was hij erg gestresst, wat bij ons thuis voor erg veel spanning zorgde. Mijn ouders hadden vaak behoorlijk heftige ruzies. De reactie van mijn broer was: terugtrekken, afsluiten, terwijl ik voortdurend liep te bemiddelen en, als een soort schaapherder, de boel bij elkaar probeerde te houden.’

Ze noemt het zelf een harde schijf die nu eenmaal, door de omstandigheden, op een bepaalde manier werd geprogrammeerd. In haar werk voor de televisie had ze profijt van die enorme voelsprieten en wist ze mogelijke onmin op redacties tijdig de kop in te drukken, maar de keerzij – niet goed genoeg voor jezelf opkomen – speelde haar vaker parten.

‘Ik heb eens een psycholoog horen zeggen dat mensen depressief worden als ze het gevoel krijgen dat ze het leven niet in eigen hand hebben. Ik ben nooit écht depressief geweest, maar heb me wel een periode heel lam gevoeld. Het is in de loop der jaren een stuk beter gegaan. Vind ik zelf. Ik herinner me hoe tevreden ik was nadat ik, volgens mij, heel gedecideerd een lastig telefoongesprek had gevoerd, maar het eerste wat mijn man tegen me zei toen ik ophing was: ‘Jij denkt misschien dat het heel hard en kordaat was, maar dit was een héél normale conversatie.’’

Het lijkt niet eens zo heel lang geleden dat ze, als 25-jarige, aan haar carrière bij radio en televisie begon. ‘Dan kijk ik om me heen en denk: huh, ben ik hier al? Eigenlijk is alles gelukt in mijn leven: ik heb – ondanks die ruzies van mijn ouders – best een leuke jeugd gehad, het werk was altijd al naar mijn zin, maar de laatste jaren bij MAX zijn echt fantastisch, ik ben moeder van twee geweldige kinderen en getrouwd met de allerliefste man. Als je met zoveel tevredenheid kunt terugkijken, is het een stuk minder erg om oud te worden.’

Over haar toekomstplannen blijft ze vaag: acteerwerk waarover ze niets kan zeggen, een televisieprogramma dat ‘in de maak is’ en een nogal rigoureuze overweging: misschien gaat ze, na zestien jaar, wel stoppen met de dagelijkse talkshow ‘Tijd voor Max’. Dat moet toch een vreselijke toestand worden voor de vrouw die al in snikken uitbarst als er een oude afwasborstel moet worden afgedankt?

‘Nou nee… ja, oké, waarschijnlijk wel. Aan de andere kant is het ook goed zelf afscheid te nemen voordat een ander voor jou gaat beslissen dat het tijd is om te gaan. Het is iets tegenstrijdigs: ik ben erg geneigd te blijven zitten, maar ik vind het óók spannend om uit te vinden wat er allemaal nog meer mogelijk is. En áls ik nog iets anders wil, moet ik het wel nú doen. De jaren dat je nog in goede gezondheid kunt werken raken per slot beperkt.’

Het zou zo maar eens kunnen dat ze over een tijdje ook de rust zal vinden om iets langer dan die ene week – waarin ze vooral bezig is te bedenken wat ze daarna gaat doen – op vakantie te gaan. Japan staat hoog op haar lijstje, Wouter wil graag naar Indonesië. Martine ziet zichzelf niet, net als de deelnemers van de televisie-hit ‘We zijn er bijna!’, in een camper door Europa trekken.

‘Ze hebben me wel veel geleerd, niet zozeer over hoe je als oudere je leven moet invullen of zo, maar door zo schaamteloos, zonder masker, zichzelf te zijn. Ze parkeren hun campers het liefst met de deuren naar elkaar toe, zodat ze bij het uit bed stappen meteen een praatje kunnen maken. Zo ver hoeft het voor mij niet te gaan – ik ben erg op mijn privacy gesteld – maar ik probeer het wel minder belangrijk te vinden hoe een ander over me denkt.’