Arme ouderen meer last
32% van de ouderen heeft in de afgelopen vijf jaar te maken gehad met een vorm van leeftijdsdiscriminatie. Dit gebeurt bij financiële instellingen, in de zorg, op de werkvloer of ergens anders. Het komt even vaak voor bij mannen als bij vrouwen en zowel bij jonge als oudere senioren. En ja, het financiële plaatje speelt wel mee. Ouderen die moeite hebben om rond te komen of in de schulden zitten, ervaren veel vaker leeftijdsdiscriminatie: maar liefst 61%.
Leeftijdsdiscriminatie is verboden, maar de wet laat het soms toch toe. Zo mogen verzekeraars bijvoorbeeld oudere autobestuurders hogere premies laten betalen. Waarom? Omdat statistieken zeggen dat ze meer risico lopen op schadeclaims. Dat maakt het voor veel ouderen niet minder pijnlijk. Zij voelen zich onterecht buitengesloten, benadeeld of niet serieus genomen.
Geen hypotheek of lening
Zo kreeg 12% van de 65-plussers de afgelopen vijf jaar te maken met benadeling of uitsluiting door een financiële instelling. Ze konden geen hypotheek of lening krijgen, geen verzekering afsluiten, geen creditcard krijgen en geen auto leasen. Of ze kregen een stevige premieverhoging voor de kiezen na een bepaalde leeftijd. Zoals Bert (75): ‘Toen ik 75 werd, ging mijn autoverzekering met 100 euro omhoog.’ Steven (72): ‘De aanvraag voor een hypotheek was heel lastig. En voor een overlijdensverzekering was ik te oud. Afsluiten was niet mogelijk.’ Een auto leasen lukt ook John (82) niet. ‘Ik kreeg te horen: wij leasen niet aan personen van uw leeftijd.’
‘Ach mevrouwtje, het is de ouderdom’
Leeftijdsdiscriminatie komt ook voor in de zorg. Een op de zes ouderen heeft negatieve ervaringen gehad met zorgverleners vanwege zijn of haar leeftijd. Soms werden klachten direct afgedaan als ‘ouderdomsklachten’ (12%). Of erger: 3% kreeg zelfs geen behandelingen, medicijnen of therapieën omdat ze te oud zouden zijn. Ad (84): ‘Vanwege mijn leeftijd kom ik niet in aanmerking voor een niertransplantatie.’ Veel respondenten storen zich ook aan de toon waarop ze benaderd worden. Annie (84): ‘Ze praten tegen me alsof ik een kleuter ben. Alsof mijn ervaring er niet toe doet. “Ach mevrouwtje het is de ouderdom.”’
Veel ouderen ervaren het ook als onrechtvaardig dat bevolkingsonderzoeken naar borst- en darmkanker stoppen bij mensen boven de 75 jaar. De reden is dat de verhouding tussen het nut en risico maar voor een heel specifieke groep gunstig zou kunnen zijn. Maar voor ouderen voelt het alsof zij er niet meer toe doen. Mia (75): ‘Geen borstonderzoek meer na je 75ste. Ook geen uitleg waarom niet. Afgeschreven denk ik.’
Te oud voor vrijwilligerswerk
61% van de ouderen heeft in de afgelopen vijf jaar betaald of vrijwillig werk gedaan. Maar het blijkt soms moeilijk om een eerlijke kans te krijgen op de werkvloer. 9% van de werkende ouderen kreeg afwijzingen, minder loopbaankansen of aannames over hun inzetbaarheid vanwege hun leeftijd. Of er wordt niet meer in ze geïnvesteerd. Willem (70): ‘Naarmate het pensioen in beeld kwam, kreeg ik geen “bijspijkering” meer aangeboden.’ En alhoewel er geen maximumleeftijd is voor vrijwilligerswerk, wordt soms door organisaties toch een leeftijdsgrens gehanteerd. Zo moest Maarten stoppen met vrijwilligerswerk omdat hij 80 jaar was geworden. ‘Ik mocht niet meer op een busje rijden voor vervoer van personen.’ Gerard (78) wilde vrijwilligerswerk doen bij een organisatie. ‘Maar dat was niet mogelijk voor iemand van boven de 70 jaar.’
Sommige uitsluitingen zijn wel heel schrijnend. Zoals Josefien (86) die geen dier uit het asiel mocht adopteren, ‘omdat het dier dan binnen een paar jaar weer ter adoptie moest worden aangeboden, als ik zou overlijden.’ En Anna (76): ‘Ik ben actief en gezond. Ik wil graag in een woongroep wonen, maar overal is de leeftijdsgrens 70 jaar.’
Elk nadeel heeft zijn voordeel
Onderscheid naar leeftijd heeft ook een positieve kant, zoals voordelen en korting speciaal voor ouderen. Denk aan korting voor treinkaartjes of in musea. Hoe belangrijk vinden senioren deze voordelen? Heel belangrijk! Ruim vier op de vijf vinden dat deze kortingen behouden moeten blijven. Toch zijn er verschillende meningen over hoe ze gegeven moeten worden. 52% vindt het eerlijker als kortingen op inkomen gebaseerd worden, terwijl 31% liever kortingen op leeftijd ziet.ijd, geslacht en opleidingsniveau.
*In verband met de privacy zijn de namen gefingeerd