De oorspronkelijke betekenis van ‘oud’ is niets meer dan ‘lang hebben geleefd’. Toch zien we oud in de westerse samenleving vooral als iets dat minder wordt. Minder goed, minder mooi, minder … jong. PR:OUD schijnt een ander licht op ouder worden. Het koffietafelboek is een sprankelend eerbetoon aan de schoonheid, veerkracht en (eigen)wijsheid van de ouder wordende mens.
Iedereen wil oud worden, maar niemand wil het zijn. In het westen leren we van jongs af aan dat jong beter is, mooier is en dat we zoveel mogelijk moeite moeten doen om voor altijd jong te blijven. Of minstens jong te lijken. Zodat we nog heel lang complimenten als ‘zo oud had ik je niet geschat’ of ‘wat zie je er goed uit voor je leeftijd’ kunnen blijven ontvangen. Micaela Bartels is altijd al gefascineerd door hoe we ons verhouden tot oud worden. Want waarom verzetten we ons zo hard tegen een proces dat we niet tegen kunnen gaan? Met PR:OUD laat ze samen met fotograaf Sevilay Maria en 40 spraakmakende Nederlanders – waaronder Roefke Carmiggelt-Polak – zien hoe mooi oud zijn ook kan zijn.
Bartels: “Ik ervaar het ouder worden zelf als superfijn. Jong zijn is zo’n experimenteerfase. Dat kan heel goed gaan, maar het komt wel met hoge pieken en diepe dalen. Als je ouder bent zit je lekkerder in je vel, weet je beter wie je bent en wat je wilt en kun je betere beslissingen nemen. Met name jezelf kennen is zo’n ongelofelijke meerwaarde van het ouder worden. Als ik over dertig jaar net zo oud ben als Roefke nu is, ken ik mezelf nóg beter. Dat is een heel fijn proces. Ouder worden is niet alleen een thema van oude mensen. We worden gevoed met dat jong beter is. En dat doen we dan zestig jaar lang. Zo zonde. Want als alles wat veroudering betekent je tegenstaat, dan wordt het leven heel moeilijk.”
Onze negatieve kijk op ouder worden is een heel westers verschijnsel. Dat zag ook fotograaf Jimmy Nelson, die voor zijn boek Before They Pass Away de hele wereld over reisde en 35 inheemse gemeenschappen fotografeerde. “Inheemse gemeenschappen voelen heel sterk dat de ene generatie niet kan bestaan zonder de andere. Op die manier zijn alle generaties met elkaar verbonden”, schrijft hij in het voorwoord van PR:OUD. Leeftijd wordt dan ook zeer gewaardeerd: “Hoe meer jaren, hoe meer lijnen, hoe meer wijsheid, hoe meer respect. Voor hen is het opdoen van ervaring is veel belangrijker dan het behouden van een jeugdige uitstraling. Sterker nog: hoe ze gezien worden door anderen is helemaal niet belangrijk voor ze. Hoe ze zichzelf zien en hoe ze zich voelen, dat is wat ertoe doet. “Wat een mooie manier om leeftijd te waarderen”, vindt Nelson. “Deze gewoonte is in strijd met onze moderne wereld. Hier gaat veel aandacht uit naar de oppervlakkige, esthetische laag die vatbaar is voor de tand des tijds.”
Carmiggelt-Polak: “Ik moet toegeven, toen ik 80 dreigde te worden heb ik een tijdje verstoppertje gespeeld. ‘Nu ga ik liegen’, dacht ik. Maar ik heb mezelf toegesproken, het helpt allemaal toch niks. En mensen beleven mij niet als oud. Ik ben altijd netjes aangekleed en ben levendig en nieuwsgierig, ik heb belangstelling in anderen en kan me in ze inleven. En mijn vak als relatietherapeut past me nog steeds als een handschoen. Dat zijn voor mij manieren om mooi oud te worden. Me verbonden voelen is voor mij echte levensadem. Wat ik fijn vind aan oud zijn is dat ik mezelf beter ken, meer zelfwaarde heb en dat het perfectionisme en de kritische kant steeds minder worden. Maar eigenlijk zie ik mezelf vaak leeftijdsloos. ‘Wat ben je mooi’, dat hoor ik nog vaak. Dat heeft niks te maken met leeftijd, maar met hoe je overkomt.”
Sevilay Maria: “Hoe oud je eruitziet of je je voelt gaat niet alleen over uiterlijk. En of je rimpels hebt zegt niks over ‘goed ouder worden’. Helemaal niet juist. Het gaat vooral over hoe je je van binnen verzorgt. Hoe zorg je dat je je blijft ontwikkelen? Dat je interessant blijft voor jezelf en voor je omgeving? Ik heb in de fotografie daarom ook niet gefocust op het uiterlijk van de geportretteerden, maar op de vele facetten die iemand heeft. De echtheid en eigenheid. De meesten dragen daarom vooral hun eigen kleding, zodat iedereen in eigen kracht op de foto staat.”
Ervoor zorgen dat het idee dat oud worden iets negatiefs is verdwijnt, dat is het doel van PR:OUD. Het koffietafelboek is slechts een van de middelen om hun beweging op gang te krijgen. Met hun beelden en verhalen hopen ze de kijk op ouder worden in de Nederlandse samenleving te veranderen. Dat mensen over oud worden denken: ‘ik kan niet wachten tot het zover is’, dat ze zich verheugen op wat er gaat komen. En dat we ouderen niet afschrijven, maar juist hun waarde zien – zoals de inheemse gemeenschappen. “Wij zijn schatkamers”, aldus Carmiggelt-Polak .“Die moet je niet verstoppen, die moet je openmaken.”
Micaela Bartels: is ondernemer en gefascineerd door onze kijk op ouder worden. Het idee van PR:OUD zat al jaren in haar hoofd.
Sevilay Maria van Dorst: belicht als fotografe belangrijke maatschappelijk thema’s met haar camera.
Roefke Carmiggelt-Polak: is relatietherapeut en een van de eerste geportretteerden.
Direct naar
Lidmaatschap
Ledenservice
Advieslijn
Magazine
