Trainen om langer redzaam te blijven

Trainen om weer zelf de ramen te kunnen lappen, oefenen om jezelf te kunnen aankleden met aankleedhulpmiddelen. Of oefenen met reizen met het ov als je zelf geen auto meer kunt rijden. Sommige ouderen hebben veel baat bij een trainings- of oefenprogramma dat precies aansluit bij hun behoeften. Ze worden daarmee minder afhankelijk van anderen. Deze unieke aanpak wordt ook wel reablement genoemd (spreek uit: rie-ee-bel-ment). Letterlijk betekent dat: het weer zelf kunnen. Gemeenten zetten vol in op beleid vanuit de reablement-filosofie. Maar niet iedereen is daar blij mee, zeker niet als de training een verplichting zou zijn en vervolgens de hulp niet meer komt. De nieuwe aanpak kan daardoor voelen als een verkapte bezuinigingsmaatregel, waarbij de zorg uiteindelijk lijkt te worden ‘afgepakt’. ANBO-PCOB volgt daarom de ontwikkelingen op de voet.

De aanpak verschilt per gemeente

Veel gemeenten onderzoeken de mogelijkheden van trainings- en oefenprogramma’s die tot doel hebben om iemand weer zoveel mogelijk in staat te stellen het leven te leiden dat hij of zij wil. De behoeften van de persoon in kwestie moeten daarbij op de eerste plaats staan. Voor gemeenten kan reablement een manier zijn om tegemoet te komen aan de wensen van ouderen én om de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) uitvoerbaar te houden in deze tijd van vergrijzing en personeelstekorten. Ze stimuleren en ondersteunen ouderen dan ook op verschillende manieren om meer zelf te gaan doen. De ene gemeente richt zich vooral op het versterken van het sociale netwerk, omdat iemand die eenzaam is sneller achteruitgaat dan iemand die sociaal actief is. De andere gemeente richt zich hoofdzakelijk op preventie door ouderen kennis te laten maken met hulpmiddelen en beweegprogramma’s. En weer een andere gemeente maakt gebruik van Powerful Ageing, een trainingsprogramma waarmee ouderen hun spierkracht vergroten zodat het uitvoeren van huishoudelijke taken of traplopen makkelijker wordt

In Denemarken werkt het, maar niet voor iedereen

De hamvraag is of ouderen na een trainings- of oefenprogramma daadwerkelijk beter in staat zijn om zelfstandig het leven te leiden zoals ze dat willen. Het voorlopige antwoord is: soms wel, soms niet. In Denemarken zijn de afgelopen tien jaar goede resultaten behaald met een wettelijk verankerde aanpak, waarbij verschillende vormen van zorg met elkaar samenwerken. Denen met een hulpvraag krijgen ondersteuning op maat van een team dat onder andere bestaat uit een fysiotherapeut, een ergotherapeut en een wijkverpleegkundige. Het resultaat: ruim 60 procent van de Denen die een beroep deden op thuiszorg is na maximaal drie maanden weer zelfredzaam en kan het zonder zorg stellen. Een kleine 40 procent blijkt dus geen baat bij deze aanpak te hebben*. In Nederland wordt momenteel in diverse proefprojecten wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effecten van reablement.

Fijn ouder worden

Goede en toereikende ouderenzorg is een van de belangrijkste speerpunten van ANBO-PCOB. Investeren én innoveren is daarbij cruciaal. Het lijkt erop dat reablement – in al z’n verschillende vormen, programma’s en doelstellingen – een waardevolle bijdrage kan leveren aan waardig en zelfstandig ouder worden. Meer lezen over reablement? Ga naar: www.zonmw.nl/nl/ programma/reablement

Dit vindt ANBO-PCOB

ANBO-PCOB is voorstander van reablement en maakt zich er hard voor dat de trainings-en oefenprogramma’s beschikbaar komen of blijven voor alle ouderen die dat wensen. ANBO-PCOB is hierover dan ook in overleg met gemeenten en met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Maar de behoefte van de oudere moet altijd het uitgangspunt zijn, benadrukt senior beleidsadviseur Ger Deleij. ‘Uit diverse onderzoeken blijkt dat ouderen graag zo lang mogelijk zelfstandig en zelfredzaam blijven. Wij ondersteunen ontwikkelingen die hen daarbij helpen. Ouderen die bijvoorbeeld voor een trainingsprogramma in aanmerking komen, kunnen met gerichte oefeningen hun spierkracht verbeteren. Het uitgangspunt is dat dit op basis van vrijwilligheid gebeurt. Dat vraagt grote zorgvuldigheid van de mensen die ouderen hierin begeleiden. Zij moeten per aanvraag beoordelen of een training geschikt is en mogen niemand dwingen ommee te doen. Ook mogen ouderen niet worden gestraft als ze afzien van zo’n training. Ze moeten er dan voor kunnen kiezen om gebruik te blijven maken van een voorziening als huishoudelijke hulp. Ook als de krachttraining niet werkt, moeten ze kunnen terugvallen op hulp.’