Ontwikkelingen staan niet stil, ook niet in de financiële wereld. Omdat iedereen mee moet kunnen blijven doen, is het belangrijk dat financiële diensten makkelijk toegankelijk zijn en blijven. Iemand die daar vanuit ANBO-PCOB dagelijks mee bezig is, is beleidsadviseur financiën Alex van Scherpenzeel. “De afname van gebruik van contant geld zal doorzetten. Dat is de realiteit.”
“Wil je meedoen aan onze maatschappij, dan heb je geld nodig. Of het nu is om te wonen, om boodschappen te kunnen doen, of voor je zorgvraag. Het goed op orde hebben van je geldzaken helpt je daarbij. En dan gaat het niet alleen om je inkomsten en uitgaven, maar ook om het beheer van je geld.”
“Het valt mij op dat leden op leeftijd - klinkt oneerbiedig maar zo bedoel ik het niet - vaak beter met geld kunnen omgaan dan wat jongere ouderen. Mensen die de periode na de Tweede Wereldoorlog bewust hebben meegemaakt, hebben geleerd om dubbeltjes te draaien. In die opbouwperiode was het voor veel mensen geen vetpot. Beheer van budget is belangrijk, maar er zijn toch mensen die daar moeite mee hebben. We zien vaak in de overgang van werk naar pensioen, dat het inkomen na pensioen minder is dan waar men rekening mee heeft gehouden.”
“Probeer altijd het overzicht te hebben op je inkomsten en uitgaven. En als het kan, hou altijd een buffer achter de hand voor onvoorziene uitgaven. Bijvoorbeeld als de wasmachine stuk gaat.”
“We hebben gezien dat tijdens de eerste lockdown mensen die normaal gesproken contant betaalden, dat met de bankpas of op een andere digitale manier deden. Voordeel van digitaal betalen is dat je in principe geen contant geld bij je hoeft te
hebben. Alleen je bankpas of een ander betaalmiddel, de smartphone bijvoorbeeld, is voldoende.”
“Er is één nadeel van digitaal betalen: als het betalingssysteem wegvalt door bijvoorbeeld een stroomstoring, heb je op dit moment maar één alternatief; contant geld. En dat moet je dan wel net bij je hebben.”
“Laten we beginnen met het belangrijkste. Mensen mogen zelf bepalen hoe zij aan het betalingsverkeer deelnemen. In 2019 heeft ANBO-PCOB onderzoek gedaan onder leden. Alle deelnemers maakten gebruik van internetbankieren. Toch gaf 96,5% aan zelf de regie te willen hebben hoe zij betalen in de winkel. Maar als leden inderdaad de overstap naar digitaal bankieren willen maken, helpen wij daarbij. Wij zijn met een aantal banken in gesprek om dat in breder verband in het gehele land te
“Dat is een lastig te beantwoorden vraag, want er is geen eenduidig inzicht in deze groep. Onderzoek vindt voornamelijk online plaats; daarmee wordt deze groep niet gevonden. Het CBS onderzocht dit in 2019. Toen kwam men tot de conclusie dat ongeveer 453.000 mensen in Nederland niet op internet zijn aangesloten. Maar dat zegt op zich niets over digitale vaardigheden. De gemeente Amsterdam helpt momenteel 150.000 burgers met de overstap naar digitaal. Dat is ruim zeventien procent van de inwoners. Zou je dat naar een landelijk cijfer herleiden, dan kom je op een aantal van bijna drie miljoen mensen. In de praktijk gaan wij ervan uit dat tussen de één en twee miljoen mensen in Nederland niet- of minder digitaal
zijn.”
“Zeker! Ik wil dat wel benadrukken. In verschillende media verschijnen weleens spookverhalen dat contant geld zijn langste tijd heeft gehad. Nu is dat natuurlijk zo - aan alles komt een einde - maar dat gaat nog heel lang duren. De cijfers van Betaalvereniging Nederland spreken voor zich. Weliswaar nemen de contante betalingen in de winkel af, maar afgelopen jaar werden boodschappen in iets minder dan 25 procent contant betaald.”
“De afname van gebruik van contant geld zal doorzetten. Dat is de realiteit. Op dit moment zijn er geen zorgen dat contant geld verdwijnt. Maar ervoor zorgen dat we wel verder kunnen met contant geld, gaat niet vanzelf. Daar moeten wij - en dat zijn alle partijen die belang hebben bij het betalingsverkeer - wel ons best voor doen.”
“In principe moet je overal met contant geld kunnen betalen. Het is immers nog altijd een wettig betaalmiddel. Er is echter geen acceptatieplicht in Nederland. In andere landen, België bijvoorbeeld, is dat wel zo. Winkeliers en ondernemers kunnen dus wel contant geld weigeren. Dat vindt ANBO-PCOB natuurlijk geen goede zaak. Gelukkig accepteren de meeste winkeliers nog altijd contant geld. In opdracht van De Nederlandsche Bank wordt dit periodiek onderzocht. Uit het laatste onderzoek van november 2020 blijkt dat de acceptatie van contant geld nog steeds betrekkelijk hoog is, met 96%. Ter vergelijking: pinbetalingen worden bij 92% van de winkels geaccepteerd. ANBO-PCOB kan zich voorstellen dat in verband met veiligheid alleen met pin betaald kan worden. Bijvoorbeeld in de tram of bus. Bepaalde aanbieders zouden altijd contant geld moeten accepteren. Gemeenten bijvoorbeeld of apothekers. Als de bakker waar je altijd komt geen contant geld meer accepteert, kun je naar een andere bakker gaan. Bij de gemeente kan dat niet, bij een apotheker is dat erg lastig.”
“In het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer, afgekort MOB, komen verschillende partijen die belang hebben bij het betalingsverkeer, twee keer per jaar bij elkaar onder voorzitterschap van de Nederlandsche Bank. Het is een bestuurlijk overleg waar allerlei zaken rondom het betalingsverkeer aan de orde komen. Anneke Sipkens, onze directeur-bestuurder, vertegenwoordigt ons. Het MOB rapporteert overigens aan de minister van Financiën.”
“Verschillende maatschappelijke organisaties, zoals ANBO-PCOB, banken, detailhandel, winkeliers, noem maar op. Wat mij betreft een ultiem voorbeeld van de Nederlandse polder. Bijna alle partijen hebben andere, soms tegenstrijdige, belangen. En toch
komen we iedere keer weer tot een overeenstemming.”
“Onder het MOB ‘hangen’ verschillende werkgroepen. Voor zover voor onze achterban van belang, zit ik namens ANBO-PCOB in de werkgroepen. Ook de andere partijen van het MOB zitten in de werkgroepen. Het gaat bijvoorbeeld over de veiligheid in het betalingsverkeer, over de toegankelijkheid en bereikbaarheid, maar ook over de toekomst van het betalingsverkeer. Veiligheid gaat niet alleen over de plofkrakenproblematiek, maar ook hoe onze leden op een veilige en verantwoorde manier geld kunnen halen uit een geldautomaat en hoe we het digitale systeem weg kunnen houden van criminelen.”
Van diverse leden hebben we de vraag gekregen wat crypotocurrency is. Kun je
daar iets meer over vertellen? Van Scherpenzeel: “Cryptocurrencies zijn digitale valuta’s. Deze kunt u verhandelen of beleggers kunnen erop speculeren. Er is een groot aantal cryptocurrencies beschikbaar, alle met unieke eigenschappen en toepassingen. De meest bekende is de bitcoin. Crypto ’s hebben voor- en nadelen. Het grootste voordeel is toegankelijkheid. Met crypto’s kunt u namelijk zonder
tussenkomst van derde partijen zoals banken betalen of betaald krijgen. Een nadeel is dat de meeste crypto‘s een erg onstabiele waarde hebben. Daardoor kunnen ze snel aan waarde verliezen. Het is hierdoor ongeschikt als betaalmiddel.”
Alex van Scherpenzeel (65) is senior beleidsadviseur Financiën bij ANBO-PCOB. Ook is hij vanuit ANBO-PCOB betrokken bij het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB), waar de veiligheid en toegankelijkheid van het betalingsverkeer aan de orde
komen.
Direct naar
Lidmaatschap
Ledenservice
Advieslijn
Magazine
