'Wat geven wij door aan de volgende generaties?'

Kinderfilosoof Sabine Wassenberg

‘Kinderen krijgen veel regels van bovenaf opgelegd. Ze horen bijvoorbeeld dat ze niemand mogen pesten en een ander geen pijn mogen doen. Daardoor wordt hun soms het eigen denken ontnomen. Ga liever met kinderen in gesprek, zodat ze hun ‘zelfdenkzaamheid’ kunnen ontwikkelen. Wat vinden ze goed en wat slecht? Mag je mensen kwetsen? Moet je vrienden zijn met iedereen?

Kinderen zijn goed in vragen stellen, maar veel volwassenen hebben de neiging om de antwoorden in te vullen.’ ‘Toen ik met mijn eigen dochter Harry Potter las, kregen we een gesprek over Voldemort, de slechterik. Omdat zijn moeder bij zijn geboorte stierf en zijn vader haar vlak daarvoor had verlaten, groeide Voldemort op in een weeshuis. Ik vroeg aan mijn dochter hoe hij zo slecht was geworden. Daarop antwoordde ze: “Ik vind het echt zielig voor Voldemort dat hij zo slecht is geworden.”

Op de vraag hoe slechtheid ontstaat had ze ook iets anders kunnen antwoorden, en dat had ik dan ook moeten verwelkomen. Juist door niet je eigen mening voor te kauwen, kunnen kinderen hun eigen denken ontwikkelen.’ ‘Ook hoop ik dat de generaties na ons meer eigenwaarde vinden. Nog te vaak geven ouders en grootouders kinderen complimenten die gericht zijn op externe zaken, zoals hun uiterlijk of hun school- of sportprestaties. Liever vertel je ze dat ze goed zijn zoals ze zijn. Knuffel ze en zeg letterlijk dat je van ze houdt. Dat ze bestaan is al fantastisch

Pedagoog Jillian Emanuels, gespecialiseerd in antiracistisch opvoeden

‘Opvoeden is nooit neutraal. Stel je voor dat jouw kind of kleinkind om een potlood in huidskleur vraagt. Welke kleur geef je dan? Of leg je op dat moment uit dat mensen verschillende huidskleuren kunnen hebben? Jouw gedrag is daarin bepalend.’

‘Laatst stond ik met mijn dochter in de rij voor het zwembad. Allerlei mensen drongen voor. Op een gegeven moment zei ze: “Zullen wij ook naar voren?” Dan leg ik uit: “Nee, dat doen wij niet. Wij zijn namelijk niet belangrijker dan al die anderen die in de rij staan.” Tegelijk spreek ik de voordringers aan op hun gedrag, want ik wil mijn dochter laten zien dat zij ook niet minder belangrijk is dan anderen. Dat ze mag opkomen voor zichzelf. Dat zijn twee belangrijke waarden die ik wil doorgeven.’

In de praktijk zie ik regelmatig wrijving tussen ouders en grootouders over opvoeden. Zo was mijn moeder vroeger streng, maar is ze als oma veel toegeeflijker. Op een dag gooide mijn dochter een opgerolde tekening naar haar toe. Mijn moeder zei daar niets van. Dan zeg ik wel tegen haar: “Wij willen haar leren dat ze niet met spullen gooit. Dus ik wil graag dat jij daar in het vervolg ook wat van zegt.” Als we onze waarden door willen geven aan de volgende generaties, moeten we dat samen doen.'