Pensioenbegrippen uitgelegd

Actuele dekkingsgraad
De verhouding tussen vermogen en verplichtingen. Bij een dekkingsgraad van 100 is er volgens de regels precies genoeg geld in kas om de beloofde pensioenen uit te keren. De actuele dekkingsgraad wordt maandelijks vastgesteld. U vindt dat getal op de website van uw pensioenfonds.

Beleidsdekkingsgraad
De gemiddelde dekkingsgraad van de laatste twaalf maanden.

Beschermingsrendement
Uit het rendement wordt eerst een deel toebedeeld aan gepensioneerden als de rente daalt. Zij worden beschermd tegen schommelingen, zodat de uitkering op peil blijft.

Dekkingsgraad
De verhouding tussen vermogen en verplichtingen. Bij een dekkingsgraad van 110 procent heeft een fonds voor elke euro aan verplichtingen 1,10 in kas. De actuele dekkingsgraad is die van vandaag, de beleidsdekkingsgraad is het gemiddelde van de laatste twaalf maanden.

Doorsneesystematiek
Nu bouwen alle werknemers evenveel pensioen op, of ze jong zijn of oud. Daarmee betalen jongeren te veel (of zij krijgen te weinig) omdat hun geld langer rendeert dan bij een 63-jarige werknemer. Eigenlijk subsidieert de jongere de oudere (hoewel de jongere natuurlijk ook ouder wordt). Dat wordt afgeschaft. Probleem: de generatie van 40 tot 55 (globaal) heeft wel te veel betaald, maar krijgt dat niet meer terug. Daarom moet deze groep op een of andere manier worden gecompenseerd.

Het Financieel Toetsingskader (FTK)
Het ftk is een set van rekenvoorschriften. De regels voor indexatie zijn veranderd sinds 1 juli 2022.

Het transitie-FTK
De regels tijdens de overgang naar het nieuwe stelsel. In dat transitie-ftk staat dat korten pas verplicht is als een fonds onder een dekkingsgraad van 90% komt of als een fonds niet op 1 januari 2027 op een dekkingsgraad van 95% kan komen. Indexeren kan op papier sneller: dat mag al voluit vanaf 105%. Dat is in het oude systeem gedeeltelijk vanaf 110 en volledig vanaf circa 125% (verschilt per fonds).

Invaren
Een nautische metafoor voor het omzetten van de huidige collectieve vermogens naar persoonlijke pensioenpotjes.

Langlevenrisico
Een vreemd klinkend begrip, maar voor een pensioenfonds is het een risico als mensen langer blijven leven dan verwacht. Zij krijgen immers wel een levenslange uitkering, waarvoor in dat geval te weinig is gereserveerd. Deelnemers brengen normaliter gezamenlijk dat geld op.

Pensioen
Uitkering voor de niet meer werkende oudere. Pensioen is op papier redelijk simpel: pensioen = premie + rendement. Van de uitkering bestaat ongeveer een derde uit ingelegde premie en tweederde uit behaald rendement.

Premieregeling
De nieuwe regeling is gebaseerd op de ingelegde premie, die wordt gestort in een persoonlijke pensioenpot, waar ook het huidige geld van de fondsen in terechtkomt. Daar komt uiteindelijk een pensioen uit – wat niet anders is dan nu. Alleen wordt er tevoren niets toegezegd, maar alleen voorspeld. Hoe ouder de werknemer, hoe zekerder de hoogte van het pensioen. De ambitie scheelt per pensioenfonds, maar is in vele gevallen rond de 80 procent van het gemiddelde loon. Dat is bruto, netto valt de uitkering hoger uit.

Rekenrente
Pensioenfondsen moeten van De Nederlandsche Bank de verplichtingen berekenen met een voorgeschreven set van risicovrije rentes. Zeg maar de rente die je krijgt voor Nederlandse staatsobligaties met verschillende looptijden. Dat is in beginsel de laagste rente op de markt. Op korte looptijden waren die rentes zelfs enige tijd negatief. In augustus 2024 was rente circa 2,7 procent. Algemeen: hoe lager de rente, hoe hoger de verplichtingen, hoe lager de dekkingsgraad. En andersom.

Slapers
Deelnemers die niet meer werkzaam zijn in een sector, maar hun pensioen nog wel bij het oude fonds hebben staan. Dat kan oplopen: van de 1,1 miljoen deelnemers in het fonds voor Horeca en Catering zijn er 700.000 niet meer werkzaam in de branche.

Solidariteitsreserve
Een reserve van maximaal 15 procent, waaruit – afhankelijk van het fonds – fondsen verlagingen van pensioenen tegen gaan, de kosten betalen als we allemaal plots ouder worden en eventueel heel harde klappen op de beurs enigszins compenseren bij actieve deelnemers. In praktijk bedraagt de reserve tussen de 5 en 10 procent.

Premie
De pensioenpremie wordt vastgesteld aan de hand van voorzichtig bepaald verwacht rendement. Voor de meeste fondsen ligt dat verwacht rendement rond de 2% (circa 4% met aftrek van inflatie van bijna 2%). Pensioenfondsen rekenen vervolgens uit hoeveel premie nodig is om de opbouw (bij ABP 1,875 en bij Zorg en Welzijn 1,75% per jaar) te halen. Dat is momenteel rond de 25% over het pensioengevend salaris.

Premieregeling
De pensioenpremie komt in een potje. U krijgt wel een pensioenvermogen, maar geen recht op een uitkering van een bepaalde hoogte. Die hoogte hangt geheel af van de gemaakte rendementen. De ambitie is straks om in 42 jaar 80% pensioen over het gemiddelde loon op te bouwen.

Rekenrente
De rente die pensioenfondsen moeten hanteren van De Nederlandsche Bank om de verplichtingen uit te rekenen: hoeveel geld moet het fonds in kas hebben om straks pensioenen uit te keren. De rekenrente is het gemiddelde van de verzameling van de marktrentes die bij alle termijnen horen. Die verzameling heet de rentetermijnstructuur.

Sociale partners
Dit is de naam voor de werkgevers en de werknemers. De werkgevers worden vertegenwoordigd door werkgeversorganisaties zoals VNO-NCW, de werknemers door vakbonden, waaronder FNV.

Transitie
De gehele overgang van het huidige naar het nieuwe stelsel, inclusief het invaren.

Uitkeringsregeling
Deze meest voorkomende regeling is gebaseerd op een toegezegde uitkering. Die is tot op zekere hoogte voorwaardelijk, want die kan in het uiterste geval toch worden verlaagd. Dat is onder meer bij de metaalfondsen gebeurd met maar liefst zeven procent. In het nieuwe stelsel is de uitkeringsregeling afgeschaft (zie ook invaren).