Alles voor het kind

Toe opa, vertel nog eens.

Het zal inmiddels een jaar of tien geleden zijn dat ik samen met vertegenwoordigers van andere ouderenorganisaties te gast was bij staatssecretaris Jetta Klijnsma. De PvdA-politica had in die tijd het pensioendossier onder beheer en wilde het voorwerk doen voor een grote opschudding met de pensioenen.

Zij zou niet de laatste zijn. Na Klijnsma kwamen Wouter Koolmees (D66), Dennis Wiersma (VVD), Carola Schouten (CU), Eddy van Hijum (NSC) en nu Mariëlle Paul (VVD). Opmerkelijk: alleen Koolmees en Schouten zaten er langere tijd op de verbouwing van een slordige 1600 miljard euro.

Goed, we kregen op het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een kopje koffie en alvast een samenvatting van een rapport dat het Centraal Planbureau had opgesteld. De staatsecretaris was onderweg.

Indexatie van Pensioenen: Last voor Jongere Generaties?

Belangrijkste onderwerp: wat zijn de gevolgen van een eventuele indexering van pensioenen. De meeste pensioenen stonden rond die tijd al weer een jaar of zes stil en een aantal fondsen had de uitkeringen zelfs gekort. Chagrijn onder de gepensioneerden dus.

Met buitengewone belangstelling begonnen we aan het rapport. Ik meende al meteen een fout of vertikking te lezen. De generatie geboren in 2010 zou eronder lijden als er nu al zou worden geïndexeerd.

“Sorry, maar ik denk dat jullie je hier vergissen”, merkte ik op. “Er staat 2010, die kinderen zijn vier jaar!? Die zien pas over meer dan zestig jaar met pensioen? Die maken helemaal nog geen deel uit van het pensioenstelsel!”

Een ambtenaar was niet te beroerd mij het keurig uit te leggen. Je moet kijken naar het model en op lange termijn doorrekenen. In het stelsel moeten eerste buffers worden opgebouwd. Pas als die buffers er zijn mag je indexeren. Als je nu de pensioenen verhoogt, gaat dat ten koste van de buffers. Twee gevolgen: pensioenen worden minder zeker (want minder buffers, dus kwetsbaarder bij tegenslagen) en de jongeren hebben minder kans op indexatie, want tja, die buffers zijn er nog niet.

Zo had ik er inderdaad nog niet over nagedacht. Indexatie gaat ten koste van vierjarigen, dat zouden we niet moeten willen toch? Sterker nog: dan gaat elke uitkering van pensioenen eigenlijk ten koste van onze kleinkinderen!

Wanneer Modellen de Werkelijkheid Overtroeven

Het was ook de tijd dat een directeur van De Nederlandsche Bank riep: “Indexatie is hetzelfde als een opa, die ’s nachts uit bed klimt en vijf euro uit de spaarpot van zijn kleindochter haalt!” Dat heb ik als spreker tijdens een congres wel kunnen corrigeren. “De Nederlandsche Bank begrijpt de ouderen niet. Als opa ’s nachts uit zijn bed gaat, moet ie plassen!”

Voor mij was het een helder voorbeeld hoe je met piekfijne modellen, geboetseerd in hoge ivoren torens, tot een soort raaskal-werkelijkheid kunt komen. Tien jaar later was de indexatie-achterstand bij grote fondsen als ABP en PFZW opgelopen tot respectievelijk 22 en 32 procent. De metaalfondsen noteren alles bij elkaar 40 procent. Ex AOW, dat wel en prima volgens de regels.

Dan wordt het oude systeem afgeschaft en varen we samen het nieuwe pensioenstelsel in. Dan ben je van die flauwekul af. Zou je denken.

Nee hoor. Buitengewoon intelligente modelontwerpers hebben voor het invaren het ‘netto profijt’ bedacht. Je kunt er met het nieuwe stelsel op vooruit- of achteruitgaan. En dan komt Jetta Klijnsma weer op mijn netvlies. Want jongeren gaan er op achteruit omdat zij op termijn de reserves missen, daarmee indexatie en dat is dus niet eerlijk over vijftig jaar. Waarna er meer geld naar de jongeren moet worden geschoven, die een pensioenverwachting hebben die tientallen procenten boven de huidige verwachting ligt.

De kromheid van het vorige stelsel, waar we zo graag van af wilden, wordt zo verankerd in het invaren. Maar, zoals de klassenleraar van mijn zoon zei: “Alles voor het kind, toch?”

Meer informatie?

We kunnen ons goed voorstellen dat u vragen heeft over de nieuwe pensioenregeling bij uw pensioenfonds. Of dat u daarover wat extra uitleg wilt krijgen. Mogelijk bent u niet tevreden over uw nieuwe pensioen en wilt u daarom een klacht indienen, maar hoe werkt dat in het nieuwe stelsel? Bekijk alle veel gestelde vragen en antwoorden. Staat uw vraag er niet bij? Maak dan gebruik van de ANBO-PCOB de PensioenService.