NSC-kamerlid Agnes Joseph heeft haar amendement gewijzigd. In dat amendement stond eerst alleen dat er een referendum moet komen bij het omzetten van uw pensioenaanspraken naar het nieuwe stelsel. Wij zagen daarbij nogal wat beren op de weg. Maar nu moeten pensioenfondsen het individueel bezwaarrecht toepassen: u mag zeggen of u over wilt. Als een pensioenfonds dat niet doet, moet er een referendum komen. Wij kunnen ons daar wel in vinden.
Vakbonden, werkgevers en Pensioenfederatie hebben zich weer in felle bewoordingen tegen het voorstel gekeerd. Internationaal arbeidsrecht wordt door de Stichting van de Arbeid van stal gehaald. ANBO-PCOB gaat natuurlijk ook haar mening op papier zetten en richting Tweede Kamer en Raad van State sturen. Bij de voorbereiding kwam ik al heel aardige citaten tegen van onafhankelijke juristen van hoog niveau. Ik heb voor u een selectie gemaakt. Het is wat lang, maar leest en huivert!
In de voorbereiding, in 2021, stuurden de hoogleraren Mateman, Lutjens en Heemskerk een bijdrage aan de zogeheten internetconsultatie.
‘In het Pensioenakkoord stond dat het individueel bezwaarrecht zou worden vervangen door een ‘versterkt collectief bezwaarrecht’ van het verantwoordingsorgaan of het belanghebbendenorgaan. Het is paradoxaal dat de door de WTP beoogde weg naar een meer individuele pensioenopbouw volledig collectief wordt afgelegd en dat (ex-)deelnemers die het niet eens zijn met de door het pensioenfonds gekozen route nauwelijks middelen krijgen daar iets tegen te ondernemen’.
‘De civiele rechter (als restrechter) biedt onvoldoende soelaas: een civiele procedure is kostbaar en tijdrovend. Een individuele klager zal over het algemeen weinig kans maken tegen grote instanties zoals pensioenfondsen, die beschikken over veel kennis en middelen om externe kennis en rechtshulp in te kopen en de civiele rechter is minder actief dan de bestuursrechter. Om het kernachtig te zeggen er is in een dergelijke setting geen sprake van equality of arms’.
Je zou dus zeggen: de regering is gewaarschuwd. Op verzoek van Agnes Joseph is voor de Tweede Kamer een juridische toets gemaakt over het invaren. Hoogleraar Niek Peters gaf aan dat de regering vermoedelijk kan wegkomen met de huidige regels, maar fraai vond hij het allerminst in zijn rapport van november.
‘Volgens de regering zou de mogelijkheid om individueel bezwaar te maken in de context van de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel niet in het belang van de deelnemer zijn. Zo vereist het individueel bezwaarrecht dat men in staat is een afweging te maken ten aanzien van het wel of niet invaren. Dit vraagt van het individu dat hij beschikt over voldoende tijd, kennis en energie om zich hierin te verdiepen. Dit is volgens de regering veelal niet het geval. Volgens de regering realiseert de burger zich dan ook niet goed wat de nadelige gevolgen zijn van het achterblijven in een pensioenfonds waardoor verkeerde keuzes kunnen worden gemaakt. De burger kan immers niet goed overzien wat het allemaal betekent in zijn geval. De bezwaarmaker stelt zich volgens de regering dan ook bloot aan onbekende risico’s. Het zou in het licht van het voorgaande aldus beter zijn het individueel bezwaarrecht buiten werking te stellen, aldus nog steeds de regering.’
Tja, daar vindt de hoogleraar wat van.
‘In ieder geval bekroop mij, zo moet mij van het hart, enig gevoel van onbehagen toen ik voorgaande rechtvaardiging voor het buiten werking stellen van het individueel bezwaarrecht las. In essentie stelt de regering immers dat de burger veelal te lui en te dom is om zich te verdiepen in wat de stelselherziening inhoudt en de burger hierdoor geen goede keuze zou kunnen maken. Tegelijkertijd had en heeft de burger wel een individueel bezwaarrecht bij andere soorten waardeoverdracht. Daarvoor werd en wordt hij kennelijk wel voldoende geschikt geacht om zelf te beslissen, terwijl er in essentie geen geschil bestaat tussen die vormen van waardeoverdracht en het invaren.’
Peters ziet nog wel meer denkfouten.
‘Als inderdaad mag worden verondersteld dat de burger het oude stelsel te onpersoonlijk en te weinig transparant vindt en de burger het belangrijk vindt om een transparanter en meer persoonlijk pensioen te hebben, rijst immers onmiddellijk de vraag of het dan zo onredelijk is om te veronderstellen dat de burger juist wel geïnteresseerd is in wat de stelselherziening inhoudt en wat de gevolgen daarvan zijn.’
Van het argument dat het uitvoeren van twee regelingen door een pensioenfonds (een voor het oude en een voor het nieuwe stelsel) maakt Peters ook gehakt.
‘Wat het voeren van meerdere administraties betreft geldt dat pensioenfondsen dit vaak al doen en dat de stelselherziening ook anderszins niet uitsluit dat er verschillende administraties worden gevoerd. Ik kan mij ook voor het overige niet helemaal aan de indruk onttrekken dat in voorgaande rechtvaardiging een zekere drogredenering schuilgaat. Het invaren als zodanig lijkt mij op zich namelijk geen doel van de transitie, maar een middel om de gewenste doelen te bereiken.’
‘Het is paradoxaal dat de door de WTP beoogde weg naar een meer individuele pensioenopbouw volledig collectief wordt afgelegd en dat (ex-)deelnemers die het niet eens zijn met de door het pensioenfonds gekozen route nauwelijks middelen krijgen daar iets tegen te ondernemen.’
En dat was nog voordat verzekeraars bekendmaakten hun klanten niet meer willen bijstaan als zij naar de rechter willen…
Direct naar
Lidmaatschap
Ledenservice
Advieslijn
Magazine
