Het stille verdriet van grootouders

Je kleinkind niet meer zien

Naar schatting tienduizenden grootouders zien hun kleinkinderen niet. Een stil verdriet dat een rouwrandje aan je leven geeft. Voorzitter Simône Willms-van der Pijl van Stichting Voor Mijn Kleinkind heeft het zelf meegemaakt en weet precies hoe het voelt om niet alleen je eigen kind, maar ook je kleinkind te moeten missen.

Willms-van der Pijl: “Zo’n 4 procent komt door de scheiding van de ouders, maar met alle andere oorzaken meegenomen kom je waarschijnlijk op zo’n 6 procent van de grootouders die hun kleinkinderen niet zien. Het is een onderbelicht probleem, mensen schamen zich ervoor en durven het niet te delen met vrienden of familie. Het doet veel pijn en grootouders vinden het moeilijk om over te praten. Wat helpt is in contact komen met lotgenoten. Daarom organiseert Stichting Voor Mijn Kleinkind regelmatig bijeenkomsten waar mensen hun verhaal kunnen doen. Want de verhalen zijn allemaal verschillend maar de gevolgen en de pijn die je voelt zijn wel hetzelfde.”

Verschillende oorzaken

De oorzaak van het geen contact meer hebben met de kleinkinderen ligt dus vaak in een echtscheiding. Dan is het voor de vader of moeder al moeilijk genoeg om de kinderen veel te zien. Grootouders komen daar nog eens achteraan. Maar er zijn veel meer oorzaken, denk aan psychische stoornissen als borderline of narcisme. Ook religie en cultuur kunnen leiden tot een breuk. Willms- van der Pijl: “Opmerkelijk is dat in veel gevallen de grootouders voor de breuk een belangrijke rol speelden in de opvang of verzorging van de kleinkinderen. Ze hebben meestal een vaste oppasdag gehad of zelfs een poos bij elkaar in huis gewoond. Eigenlijk is het ook wel logisch. Want als je constant op elkaars lip zit, is de kans op een clash natuurlijk groter.”

Hopen dat het goedkomt

Op de bijeenkomsten van de stichting worden verhalen gedeeld en wordt er besproken hoe je met de situatie om kunt gaan. Willms-van der Pijl: “Erover praten en horen hoe anderen ermee omgaan helpt. Ik zie dat mensen daar echt steun aan hebben. Niemand snapt het zo goed als iemand die hetzelfde meemaakt. Je rouwt om iemand die nog leeft en dat is heel ingewikkeld. In tegenstelling tot een overlijden blijft dit verdriet hangen want je hoopt dat het nog goed komt en je kunt er elke dag in je leven mee geconfronteerd worden. Je ziet een kind ziet dat op jouw kleinkind lijkt, of even oud is. Bij een tankstation vragen ze of je voor kaartjes voor het pretpark wilt sparen. Dat doet pijn.”

Machtsmiddel

Het gaat bij de stichting niet alleen om de gevoelens van de grootouders zelf maar ook over de rol van opa’s en oma’s in het leven van kinderen. “Stel: een kleinkind is een jaar of 6 als een breuk ontstaat, en van de ene op andere dag zien ze opa en oma niet meer. Dan denkt een zo’n kind ‘Oh, ze houden niet meer van ons’. Natuurlijk zijn er situaties waarbij je denkt dat het maar beter is zo. Maar helaas gebeurt het maar al te vaak dat kleinkinderen worden ingezet als machtsmiddel om maar niet meer het gesprek met elkaar aan te hoeven gaan .”

Kinderrechtenverdrag

Op politiek vlak is Stichting Voor Mijn Kleinkinderen ook druk. Nederland heeft een aantal jaar geleden een kinderrechtenverdrag ondertekend. Daarin staat dat de bloedband tussen grootouders en kleinkinderen wordt erkend. Alleen wordt dat verdrag in Nederland nog niet nageleefd, weet Willms-van der Pijl. “Want het verdrag zou betekenen dat je als grootouder recht hebt op contact en toch is dat nu niet zo. Gelukkig gaat de overheid dit herijken. Onze stichting is daar nauw bij betrokken.”

Simône Willems-van der Pijl

Sinds anderhalf jaar is Simône Willems - van der Pijl (1964) voorzitter van de Stichting Voor mijn Kleinkinderen. Ze is getrouwd en heeft uit haar eerste huwelijk een dochter en een zoon. Haar dochter heeft het contact met de familie verbroken waardoor zij haar kleindochter (van negen jaar) al zes jaar niet meer ziet en ze haar kleinzoon nog nooit heeft ontmoet.